Język niemiecki w Austrii — jak różni się od niemieckiego używanego w Niemczech

Austria to kraj, w którym dominuje język niemiecki. Jednak jeśli ktoś wyobraża sobie, że język w Austrii brzmi tak samo jak niemiecki w Niemczech, może się nieco zdziwić. Austriacki niemiecki, czyli Österreichisches Deutsch, posiada własną specyfikę, która wyróżnia go wśród innych odmian. Różni się nie tylko słownictwem, ale też wymową czy obecnością lokalnych dialektów. W jakim języku mówi się w Austrii na co dzień? To nadal niemiecki, ale w wersji z unikalnym austriackim charakterem.

Austria – jaki język dominuje?

Nie ma wątpliwości: język urzędowy Austrii to niemiecki. Nie funkcjonuje coś takiego jak „język austriacki” – choć potocznie można spotkać się z tym określeniem. Austria nie posiada odrębnego języka – posługuje się ona niemieckim, który jednak został ukształtowany przez lokalne tradycje i wpływy sąsiadujących krajów, takich jak Czechy czy Węgry. Jak jest Austria po niemiecku? Odpowiedź jest prosta: Österreich.

Austriacki niemiecki – czym się wyróżnia?

Mieszkańcy Austrii używają tego samego języka, który obowiązuje w Niemczech, ale jego wersja różni się pod kilkoma względami. Język niemiecki w Austrii, choć oparty na niemieckim standardzie literackim (Hochdeutsch), został przefiltrowany przez regionalne dialekty: bawarski oraz alemański. To sprawia, że austriacki niemiecki zyskał własne słownictwo, nieco inną wymowę oraz frazeologię, którą nie zawsze spotyka się za Odrą.

Przykłady rozbieżności

• W Austrii na ziemniaki mówi się „Erdapfel” (w Niemczech: Kartoffel)
• „Paradeiser” oznacza pomidora (w Niemczech: Tomate)
• Aprikosa to „Marille”, podczas gdy w Niemczech usłyszysz „Aprikose”

Dialekty w Austrii – czy wszędzie mówi się tak samo?

Kto myśli, że język austriacki to jeden wspólny sposób mówienia, może się zaskoczyć podczas podróży po tym kraju. Poza dużymi miastami, mieszkańcy często używają dialektów bawarskich i alemańskich. Są to żywe, codzienne odmiany mowy, w których można natrafić na wiele słów i konstrukcji nieznanych nawet zaawansowanym uczniom niemieckiego.

Obecność rozmaitych dialektów sprawia, że język w Austrii jest bardzo zróżnicowany. W Wiedniu można usłyszeć charakterystyczne „Oida!” między młodymi, co zadziwi niejednego turystę.

Słownictwo i codzienne zwroty

Sklepowe półki, kawiarniane menu czy lokalne nazwy produktów mogą być dla przyjezdnych prawdziwym wyzwaniem. Czy „Sackerl” to nieznana potrawa? Nie – w Austrii tak mówi się na zwykłą reklamówkę, podczas gdy w Niemczech byłaby to „Tüte”. Na śmietanę usłyszysz „Obers” zamiast „Sahne”, a na morelę – „Marille” zamiast „Aprikose”. Austriacy chętnie sięgają po słownictwo niespotykane w języku niemieckim naszych zachodnich sąsiadów.

Dlaczego tak się dzieje?

Wpływ na to mają zarówno lokalne dialekty, jak i sąsiedztwo innych krajów. Austria graniczy z Czechami, Słowacją, Węgrami, Szwajcarią, Włochami i Słowenią. To sprzyja przenikaniu się języków i wzbogacaniu codziennego słownika o zapożyczenia i regionalizmy.

Różnice w wymowie i melodii mowy

Austriacki niemiecki jest często określany jako miękki i śpiewny. Zastanawiasz się, dlaczego Austriacy brzmią inaczej, nawet jeśli mówią po niemiecku? Ich wymowa oraz intonacja wyróżniają się od niemieckiego używanego w Niemczech. Przykładowo, samogłoska „ei” w austriackim brzmi bardziej jak długie „a”, końcówki „-en” zamieniają się w „-n” lub są pomijane, a „r” wymawiane jest łagodniej, bez niemieckiego zacięcia.

Język urzędowy w Austrii

Oficjalnym językiem Austrii pozostaje standardowy niemiecki – Hochdeutsch. Nauka w szkołach i dokumenty urzędowe odbywają się właśnie w tej wersji języka. Dzięki temu zarówno Austriacy, jak i Niemcy nie mają kłopotów ze zrozumieniem się na poziomie formalnym. Jednak na ulicach Graz, Salzburga czy Linzu usłyszysz już wyraźny wpływ lokalnych idiomów i akcentów.

Czy istnieje język austriacki?

W świetle prawa i lingwistyki nie znajdziemy takiego pojęcia jak „język austriacki”. Austria posługuje się niemieckim jako językiem urzędowym, a wszystkie inne języki – jak węgierski czy chorwacki – mają jedynie status języków mniejszości. Jednak potocznie można spotkać się z określeniem „austriacki niemiecki”, które wskazuje na regionalną odmianę języka naszych sąsiadów.

Ciekawostki o Austrii po niemiecku

• „Servus!” – popularne powitanie w Austrii, którego raczej nie usłyszysz w Niemczech.
• W urzędach często spotkasz się z bardzo uprzejmym językiem – Austriacy przywiązują wagę do grzecznościowych form.
• Wiedeń, czyli Wien, to nie tylko stolica, ale również językowa wizytówka kraju.

Zamiast zakończenia

Podczas odkrywania Austrii, każdy zauważy, że język codziennego życia różni się od podręcznikowego niemieckiego znanego z klasy. Austriacy posługują się wersją niemieckiego pełną indywidualnych nut – od melodyjnej wymowy, przez szerokie spektrum dialektów, aż po niezliczone regionalizmy i zwroty doświadczane na ulicach. Osoby, które zdecydują się poznać te niuanse, z pewnością lepiej zrozumieją austriacką kulturę i zyskają szansę na prawdziwie autentyczne rozmowy podczas wizyty w tym fascynującym kraju.